دور-بار-دفعه-نوبت

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی
داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن
 

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

دزدیده نگاه کردن-زیر چشمی نگریستن-بدون آن که طرف بداند او را زیر نظر گرفتن

تنوری-پخته شده در تنور

دلقک بازی-مسخره بازی

دست به دست گشتن-هر از گاهی نزد کسی بودن-از دستی به دست دیگری رفتن

حال آمدن دل-بازیافتن نشاط-برطرف شدن خستگی

تو دماغی-صدایی که بخشی از آن از بینی برآید
چشم و دل سیر-کسی که به مال و منال دنیا بی اعتنا است

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

چرک و خون-چرک آلوده به خون

خرده مالک-مالک زمین کشاورزی کوچک

پُر توپ-خشمگین

 
خونسرد-آرام-بی خیال

خیابان گردی-بی کاری-ولگردی
جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی
با حال-آدم سرحال و خوش-چیز یا جای دلپذیر

روده درازی کردن-پر حرفی کردن-وراجی کردن

 

روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

 

آسمان (و) ریسمان به هم بافتن(حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن)

زیر تشکی-رشوه

خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند

بافتنی-جامه ای که با دست بافته شده باشد
تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن
تَفت دادن-کمی سرخ و برشته کردن-بی روغن حرارت دادن

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

زیر بال کسی را گرفتن-به کسی کمک کردن

 

بیا بیا- برو برو

دزدیده نگاه کردن-زیر چشمی نگریستن-بدون آن که طرف بداند او را زیر نظر گرفتن

دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی

بند کردن-محکم کردن

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

 

از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)

آتش کردن (گشودن)(شلیک کردن)

اما-اشکال‌تراشی-ایجاد شبهه

دُهُل دریده-بی شرم-ناپارسا

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن
چاخانچی-کسی که همیشه دروغ بافی می کند

انگشت به دهان(حیرت‌زده، سرگشته)

پاسور زدن-پاسور بازی کردن

 

آیۀ یاس خواندن(هرچیزی را پیش از بررسی محکوم به شکست کردن)
چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

دسته بازی-حزب و گروه راه انداختن

بمیرم-قربان بروم

خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم
پیراهن بیش تر پاره کردن-بیش تر تجربه داشتن

آب دادن بند(خود را لو دادن، فرصت را از دست دادن)

ریسمان را طناب کردن-یک کلاغ چهل کلاغ کردن-اغراق کردن

از چیزی گلی چیدن-از چیزی بهره بردن

به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

خوش داشتن-دوست داشتن-علاقه مند بودن

بکوب بکوب-با شتاب-تند و تند

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

دق-غصه و ناراحتی-نوعی بیماری روحی که بیمار را رنجور می کند و از بین می برد

افتادن توی هچل-گرفتار دردسر و ناراحتی شدن

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن-از باران به ناودان پناه آوردن
تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه

خال-نقطه ی سیاه-لکه
از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)
تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

از جگر گذشتن(نامردی کردن)

 

دیر فهم-کند ذهن-کودن
خوش گوشت-آن که زخم تن او زود بهبود می یابد-خوش ادا-خوش اخلاق

آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

چرخ کار-کسی که با چرخ خیاطی کار و زندگی می کند

از پیش بردن-با موفقیت انجام دادن

زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

آدم استخوان‌دار-کسی که اراده و پشتکار دارد
از خجالت کسی در آمدن(محبت کسی را جبران کردن)

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن
جور در آمدن-نگا. جور آمدن

دوا-واجبی-مشروبات الکلی

جوجه فکلی-تازه کار و نا آزموده

 
 

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)
 

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا

چار-کوتاه شده ی عدد چهار-مترادف چشم

چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته
 

چهار چوب ملا حیدر-جای تنگ و ناراحت کننده

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

دهان کسی چاک و بست نداشتن-ناتوان بودن در رازداری

 

آلاخون (و) والاخون(دربه‌در، سرگردان، آواره)

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن

دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری

دوا خور کردن-عرق خور کردن-مسموم کردن

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد

دو لول-اسلحه ای بلند دارای دو خانه برای فشنگ گذاری

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

ته کشیدن-تمام شدن-به آخر رسیدن

جور کسی را کشیدن-کاری را به جای کسی برای او کردن

 

افسارسرخود-خود‌رای-افسارگسیخته
چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

 

اشک کوه-یاقوت-لعل
دور اندیش-پایان نگر-پیش بین-عاقبت اندیش

آواز دادن-خواستن

به چشم-اطاعت می شود

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)
چرکمُرد-پر چرک و کثیف
چادر سر کردن-چادر پوشیدن

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)
تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او
در تشک پر قو خوابیدن-از هر جهت آسوده و بی خیال بودن

 

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه
رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند

پا به زا-حیوان یا انسانی که هنگام زایمانش نزدیک است

خر کردن کسی-کسی را با چاپلوسی فریفتن

دست و بال-دور و بر-اطراف

در آمدن از زیر بته-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

پیله کردن به کسی-با مزاحمت اصرار و پافشاری کردن به کسی-پاپی کسی شدن
خاصه-خان لقب آرایشگر شاهان قاجار
داوطلب-خواستار-نامزد
آهوی خاور(آفتاب)
دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن

پشتی کردن-حمایت کردن-یاری کردن

بازار کوفه- بازار شام

زحمت دادن به خود-خود را به زحمت انداختن

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

 

آغ و داغ-سخت مشتاق و شیفته
دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

زیر لب خندیدن-تبسم کردن

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ
راحت کردن خیال کسی-به کسی اطمینان خاطر دادن

ریق افتادن-ریغ افتادن

استکانی زدن-می‌خوارگی اندکی کردن

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

خندیدن تو روی کسی-به کسی که بسیار گستاخ است می گویند

از خر افتادن(نابود شدن، مردن)

خوش خرید-کسی که چانه نمی زند و نقد معامله می کند

زینه-پله

خوش قواره-خوش اندازه-متناسب
دندان عاریه-دندان مصنوعی

پروار-فربه-چاق

 

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)
 

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)
چرت بردن کسی را-غالب شدن حالت خواب بر کسی
اتصالی کردن(در یک مدار یا سیم‌های برق جریان ناخواسته روی دادن)

رضا شدن-راضی شدن

دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی
از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)

پاری ها-برخی-دسته ای از مردم
آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)
پساب-آبی که پیش از این در آن چیزی خیسانده یا جوشانده باشند

 
خودفروش-فاحشه-خائن
الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

جَخت-متضاد صبر

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

ته بندی-خوراک کمی که پیش از غذای اصلی می خورند

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

چشتان بالا-بالا و پایین کردن بچه و قربان صدقه ی او رفتن

به ته دیگ خوردن کفگیر-بی چیز شدن-تمام شدن سرمایه

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

 

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

به عرصه رسیدن-به سن پختگی رسیدن-بزرگ شدن

خدمت رسیدن-به حضور رسیدن

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

رفوزه-رد شده در امتحان-مردود

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

آب‌زیرکاه(حیله گر، فتنه انگیز، دو رو)

زانو بند-پارچه ی کشی حلقه مانند که برای حفاظت زانو در برابر ضربه یا در رفتگی بزر آن می بندند

تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص
پَتَه-کاغذ مقوایی-مهره ی فلزی به جای پول-ژتون

دوستی خاله خرسه-دوستی از روی نادانی که موجب زیان شود
دق مرگ-دق کش
خال-نقطه ی سیاه-لکه
به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

آستین افشاندن(رقصیدن، انکارنمودن، انعام دادن)

پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده
دست پاچه-شتاب زده-مضطرب

بی جا-نامناسب-بی مورد

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

 

رو دستی-نوعی دستکش-ضربه ی روی دست-حقه-کلک

 

پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن
تصدق شدن کسی را-بلاگردان کسی شدن-قربان صدقه ی کسی رفتن

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

پهلوان پنبه-درشت اندام ولی بی زور-پهلولن دروغی

 

توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

در دهان را چفت کردن-خاموش شدن-رازداری کردن

دله-ظرف حلبی

رد دادن-به غفلت کسی یا چیزی را از زیر دست رد کردن-صرف نظر کردن

آت و آشغال(وسایل کهنه و بی‌مصرف)

بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

اکبیری-زشت-بی‌ریخت

ر ِِنگ گرفتن-ضرب گرفتن-آهنگ رقص نواختن

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

اجل معلق(مرگ ناگهانی)

جِر زدن-دبه درآوردن-گردن نگرفتن-تقلب کردن در بازی

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن
خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

زیر تشکی-رشوه

 

خصوصی-مقابل عمومی

ذات نداشتن-ذات کسی خراب بودن

جیغ و داد-داد و فریاد

خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود

در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

خوش حساب-خوش معامله-آن که بدهی خود را به هنگام بپردازد

خواب ماندن-دراز شدن خواب بر خلاف میل و به قراری نرسیدن

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

تخمش را ملخ خورده-نایاب است

زبان ریزی کردن-زبان ریختن
از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

به چشم-اطاعت می شود

پاشنه ی در-چارچوب در که لولا دارد و در روی آن می چرخد

روغن کرمانشاهی-روغنی که در کرمانشاه از شیر گاو و گوسفند به دست می آورند و به ترین روغن زرد است

چرت کسی پاره شدن-ناگهان از خواب پریدن
دربست-یک جا-به طور کامل-به طور کلی

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن
بی فکر-لاابالی-بی قید

از جا در رفتن-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن

برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

باعث و بانی-عامل-محرک-سبب-حامی

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

خس و خاش-آشغال-خس و خاشاک

خوش آب و هوا-معتدل-کنایه از جایی که در آن وسایل خوشی فراهم باشد

دوا شور-شستن فرش با نوعی دوای جلا دهنده

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود
دندان شکن-قاطع-محکم
 

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

آغبانو-لقبی برای زنان محتشم و بزرگ

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

ذُق ذُق کردن-تیر کشیدن زخم-سوزش داشتن اندام دارای درد
زیر بغلی-نوعی تنبک که پایه ی دراز آن را زیر بغل می گذارند و آن را می نوازند

خُلق تنگ-عصبانی-خشمگین

ذوق کردن-خوش حال شدن-شاد شدن

 

 

پیشانی-بخت و اقبال-طالع

 

دست کسی افتادن-گیر کسی افتادن

خرج جیب-توجیبی-خرج غیر لازم

دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر

زنده باد-باقی و شاداب و فرخنده باد

 

عینک ذره بینی بسیار قوی

افتادن توی پوست کسی(کسی را وسوسه کرد)

دستکاری-دست بردن در چیزی

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن
رشوه گرفتن-رشوه خواری

 
آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)

 

 

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن
این هلو این هم گلو(مثل آب خوردن، انجام این کار بسیار آسان است)
دم دما-نزدیک-حدود-حوالی

تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

الحق(به‌راستی، حقیقتن)

حقه باز-شعبده باز-تر دست-مکار

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

 
حق البوق-رشوه
بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

 

اهل دود(سیگاری)

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن
زهر ریختن-در حق کسی بدی کردن-انتقام گرفتن-اصل بد خود را نشان دادن

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

خارشک-مردم آزار-سادیست

از جگر گذشتن(نامردی کردن)
خاکه رو خاکه-پی در پی کاری را انجام دادن یا چیزی را خریدن

باریک-دقیق-حساس

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه

اوستا چسک-فضول و مزاحم-سرخر

خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن

تلنگ-یشکن-باد صدا دار-ضربه ی صدا دار

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

اَخ (به زبان کودکان)(بد، بدطعم)

خال مَخال-خال خال
درب و داغان شدن
دق مرگ-دق کش
درب و داغان شدن

بامبول-حقه-کلک

چک و چانه زدن-چانه زدن-وراجی کردن-مذاکره ی فراوان کردن

دراز نوشتن-مطلب را طول دادن-طومار نوشتن

بوسیدن و به تاقچه گذاشتن-ترک گفتن-کنار گذاشتن