چایمان کردن-سرما خوردن-چاییدن

چین چینی-پر چین

دو پوسته-دو چیز به هم پیوسته

دست به نقد-بی درنگ-زود-فورن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

خایه ی غول را شکستن-به تمسخر برای کوچک کردن و ناچیز شمردن کار کسی می گویند

دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی)

بار و بنه-وسایل سفر

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

آشغالی(سپور)
زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

چلاق-دست و پا شکسته یا بریده

انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت

بازار گرمی کردن-تعریف کردن از کالا برای فروختن آن

راه بندان-حالت بسته بودن راه-قطع رفت و آمد

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

رمباندن-خراب کردن
دمیدن توی لوله ی شیپور-خوابیدن و خرناس کشیدن
برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

اوراق شدن-از هم پاشیدن-از کار افتادن

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی

چهار ابرو-دارای ابروهای کلفت و پر پشت

زار زار-گریه ی شدید

پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی

آزار داشتن(انجام کاری به قصد اذیت دیگری، کرم داشتن)

دلسوز-غمخوار

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

تته پته-لکنت زبان

دست خالی برگرداندن-نا امید کردن-پاسخ رد دادن

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن
تو پر-دارای اطلاعات زیاد-آدم سنگین

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

حساب انگشت بالا-حساب ساختگی

رکاب دادن-راهی جایی شدن

 

راست شدن مو بر تن-سخت ترسیدن-وحشت کردن

 

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

حلبی-کنایه ازجنس آهنی کم مقاومت

انداختن باد به غبغب-تکبر کردن-قیافه گرفتن
آیینه‌ی اسکندری-آفتاب

 

خدا خدا کردن-بسیار آرزومند چیزی یا کسی بودن و آن را از خدا خواستن-پناه به خدا بردن

آفتاب خوردن(سختی کشیدن)
دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

خلا-مستراح

 

اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)

آمد نیامد داشتن(روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست)

پاتیل کسی در رفتن-تاب نیاوردن-ناتوان شدن

 

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)
راست شدن-رو به راه شدن

پاتی-در هم و بر هم-نامنظم

بستن دست کسی از پشت-در انجام کاری از کسی پیش بودن
دست و پا شکسته-ناقص-ناتمام

ژاکت-کت بافته شده از کاموا

چنگولک-سست و ضعیف

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

خفه خون گرفتن-دم بر نیاوردن-ساکت شدن

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

 

انداختن(فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران، درست کردن)
ریش شدن-ریش ریش شدن

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

رخصت خواستن-اجازه خواستن
حرف پهلودار-سخن کنایه آمیز
ابرو نازک کردن(ابرو تنگ کردن)

خِفت-نوعی گره

افسارگسیخته(سرکش)

داغ دیدن-شاهد مرگ عزیزی شدن

بچه ی-اهل ِ

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

دیمی حرف زدن-سخن گفتن بدون اندیشیدن-حرف بی هوده و مفت زدن

درز را آب دادن-از راه به در شدن

رده-حرف زشت یا نامربوط

تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

خوش بنیه-سالم و قوی

تف به روی تو-زهی بی شرم که تویی

 

دک کردن-از سر وا کردن
زیادی حرف زدن-سخنان خارج از موضوع یا بیرون از صلاحیت گفتن-وراجی کردن

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

به جلز و ولز افتادن-به گریه و التماس افتادن
جیر جیرک-آدم پر سر و صدا-اهل داد و فریاد

دایی اوغلی-پسر دایی

خلاف شرع-ضد قانون شریعت

خوش خوراک-نگا. خوش خور

دایی قزی-دختر دایی

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

بیخ خِر کسی را چسبیدن-کسی را مقصر شناختن

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی
ددر رفتن-بیرون رفتن
پیچ خوردن-در خلاف جهت-حرکت کردن-پیچانده شدن استخوان

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)

پس انداز-پول کنار گذاشته شده-صرفه جویی

زناشویی-ازدواج-همسر اختیار کردن

ته گرفتن-سوختن غذا

 

بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

چرک-کثیف

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

تَپوک-ضربه ی دست یا پا

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

چای خانه-محلی که وسایل چای را در آن جا می گذارند-قهوه خانه

تجدید شدن-قبول نشدن در پایان سال تحصیلی و تکرار برخی از درس ها در شهریور ماه

پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن

 

 

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن
ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است
پا در هوا بودن-نامعلوم بودن تکلیف

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

 

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

بچه پس انداختن-فرزند به دنیا آوردن

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

پس نشستن-عقب نشینی کردن

آقبانو-نوعی پارچه‌ی نخی نازک
 

به بیراهه زدن-از بیراهه رفتن-از جاده ی اصلی منحرف شدن

از زبان کسی مو در آمدن(کنایه از فرط تکرار و بی‌نتیجه بودن سخنی است)
حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

دقه-دقیقه

زاله بندی-مرزبندی در کشتزار-کرت بندی

چموش-سرکش-یکدنده

دو به دو-دو تا دو تا

 

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

زین کردن گربه ی کسی-کسی را به زحمت انداختن-کسی را گرفتار دردسر و ناراحتی کردن

آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت
آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن

چار نعل-به سرعت-به تاخت
خنجر زدن از پشت-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای درآوردن

خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود
آب مریم-شیره‌ی انگور-عصمت و طهارت
دست کم گرفتن-کم بها دادن-اهمیت ندادن-حقیر شمردن

زیر شال کسی قرص شدن-شکم کسی سیر بودن

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

تشر زدن-سرزنش کردن با فریاد-توپیدن

دس دسی-خطابی همراه با دست زدن به کودکان نوپا

 

پا سوز-عاشق شیفته

پرند-حرف بی هوده

بد گل-زشت-بد ترکیب

چماق دار-زور گو-کسی که با زور مقصود خود را به دیگری تحمیل کند

پشت هم انداز-حقه باز-حیله گر

دلسرد کردن-ناامید کردن

خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن
 

آدم بگو بخند(شیرین‌زبان و بذله‌گو)
خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن
چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد
 

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی

دهن بسته-حیوان

 

پا منبری کردن-دنبال حرف کسی را گرفتن-درباره ی سخن کسی توضیح دادن

زار-کوتاه شده ی زایر

زن آمدن-دشنامی در مقام تحقیر و ریشخند

اسکلت‌بندی-طرح‌ریزی-زیرسازی
تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود
به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

چُغُل-سخن چین
دو دلی-تردید-بی تصمیمی

بی پرده-رک و صریح-آشکار

آش دهن سوزی نبودن(زیاد جالب نبودن، اهمیت زیادی نداشتن)

پا به ماه-آبستنی که در ماه آخر خود است

پیمانی-استخدام غیر رسمی
چلک بازی-بازی الک دولک

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

راستکی-واقعی

 

چَکی-وزن نکرده-یک جا

چشم را درویش کردن-جلوی نگاه خود را گرفتن-نگاه نکردن

بخور بخور-خوردن فراوان از مال دیگران

 
رکاب دادن-راهی جایی شدن

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

حق گرفتن-نگا. حق بردن

چاشت یک بنگی-خوردنی کم با پول اندک

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

 

رشته برشته-حرف های بی هوده و بی معنی

تن خواه گردان-پول نقدی که در موقع لزوم خرج هرینه های فوری می شود

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

 
پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن

چُسَکی-کم دوام و سرهم بندی شده

 

چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش

خانه آباد-عبارتی برای تحسین است

آب به چشم آمدن(طمع کردن)

پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن
از کسی حساب بردن-از کسی ترس داشتن

بی خودی-بی دلیل-بی جهت

بند آوردن-متوقف کردن

زیر آبی-زیرآبکی

آب نخوردن چشم(امید نداشتن)

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن
باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن

دلچسب-دلپذیر-مقبول

دلخور بودن-گله مند بودن-ناراضی بودن

آتشخوار-ظالم-حرام‌خوار

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

جمع و جور-منظم و مرتب

خشت انداختن-لاف زدن-گزافه گفتن
دست را بند کردن-به کاری مشغول کردن

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

چاقالو-چاق-فربه
بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

پا منبری کردن-دنبال حرف کسی را گرفتن-درباره ی سخن کسی توضیح دادن

 
به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

حق شناسی-سپاس گزاری

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

دیپلم-مدرک پایانی دبیرستان-گواهی نامه-تصدیق

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

چراغ روشن کردن-ارزان کردن جنس

دُنگی-دانگی

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

دوام کردن-دوام آوردن

زر زر کردن-غر زدن-گریه کردن شدید

زن به مزد-دشنامی است به مردان فاسد

بد ادا-بد اطوار-بد گوشت-کسی که در بهانه جویی افراط می کند و به انجام تشریفات علاقه دارد

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

بی چیز-تهی دست-فقیر

اهل آن کار (کار بد)

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

 

دق کردن-از غصه مردن

ابرو انداختن(ابرو آمدن)

حق نشناس-نا سپاس

اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

خون مردگی-حالت مردن خون در زیر پوست-کبودی

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

 

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن

اسم شب-کلمه‌ی رمز برای عبور به هنگام شب

دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن

پیزری-پوشالی-بی ارزش و بی مصرف
خبردار-اصطلاح نظامی برای آماده کردن سربازان برای انجام فرمان

خلاص-خارج از دنده بودن موتور

آفتاب‌رو(جایی که آفتاب بر آن بتابد)

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده

دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است
 

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو

انداختن باد به غبغب-تکبر کردن-قیافه گرفتن

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن
خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

 

ترک بیلمز-آدم نادان

جادو و جنبل-دعاهایی که برای قضای حاجات یا دفع بیماری و از این قبیل می خوانند

پول چای دادن-انعام دادن

راه اندازی-راه انداختن

برگ برنده-ورقی که با آن بتوان بازی را برد-وسیله ی اثر بخش

رشته ی کلام به دست گرفتن-آغاز به سخن کردن-سخن را دنبال کردن

 

خردمرد کردن-ریزه ریزه کردن

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن

بست-محلی در جاهای مقدس یا دیگر که شخص در آنجا از تعرض در امان می ماند-تکه ی کوچکی از تریاک

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

اسباب زحمت-کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود
اشک تلخ(شراب، اشک عاشق)
اقل‌کم(دست‌کم، لااقل)

دمپایی-کفش راحتی خانه

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

رسیدن به عرصه-بزرگ شدن-به سن پختگی رسیدن

از هول هلیم توی دیگ افتادن-از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن

 

 
خودنویس-قلمی که جوهرش را با خود دارد

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

 

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

ته دیگ-برنج برشته شده و چسبیده به ته دیگ و یا چیزی که زیر برنج در ته دیگ بگذارند

بده اون دستت-آی زکی !

در دهان را چفت کردن-خاموش شدن-رازداری کردن

خنده ی نخودی-خنده ی لوس و بی مزه

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

زار-کوتاه شده ی زایر
اله و بله-چنین و چنان

باجه-جای بلیت فروشی

چار طاق-به طور کامل

چاقچوری-زنی که چاقچور می پوشد-زن باحجاب

حال آوردن-به هوش آوردن-از ناراحتی بیرون آوردن-کتک زدن

ختم قرآن کردن-یک بار قرآن را از اول تا آخر خواندن

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

خوب کاشتن-از عهده ی کاری خوب برآمدن
آخرین تحویل-قیامت

بی سر و سامان-مفلس-محتاج-آشفته-درهم ریخته-پریشان

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

 

چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن