پا را از گلیم خود فراتر گذاشتن-از حد خود گذشتن

خستگی در کردن-استراحت کردن

انگشتر پا-چیز بی‌ارزش

پایین ریختن دل-به شدت ترسیدن-زهره ترک شدن

چاخان گفتن-دروغ و گرافه گفتن

آمدن(آغاز به کاری کردن)

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد
پاشنه ی کفش ور کشیدن-آماده ی انجام کاری شدن

دست و بال کسی تنگ بودن-تنگدست بودن-فقیر بودن

بالا آمدن دل و روده-به حالت تهوع افتادن

زکی-لفظی که به هنگام باور نکردن و رد کردن حرف طرف گفته می شود

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن
رودربایستی داشتن-ملاحظه کردن-پروا داشتن
آستین بالا زدن-آماده شدن-به کاری برخاستن-پا پیش گذاشتن

آش همان آش و کاسه همان کاسه-چیزی تغییر نکرده

زور گفتن-حرف و خواست خود را به کسی تحمیل کردن
بستری-خوابیده در بستر-بیمار
پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

زیر سر داشتن-آماده شدن

حاشیه دار-کناره دار

زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه
تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

از روی شکم‌سیری(از سر بی‌مسئولیتی، بدون تعمق)

زاچ-زائو

 

آب آتش مزاج(می سرخ)

زیر لفظی-هدیه ای که پس از بله گفتن به عروس می دهند

 

جیب کسی را زدن-محتوای جیب کسی را ربودن

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

پاتیل-دیگ بزرگ مسی-مست مست

دراز کش-افتاده-خوابیده

آهو چشم(معشوق، شاهد)

 

 

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

پات-بی آبرو-بی تربیت

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن
پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی

چلچلی-دیوانگی-بیعاری

آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)

جک و جانور-جانوران موذی مانند عقرب و رطیل و کرم و مانند آن ها

 

 

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر

حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

دوا درمان-مداوا-معالجه

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن
دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

پای کلاغ-خط بد و ناخوانا-خرچنگ قورباغه ای-قلم چرا

پرند-حرف بی هوده

از هفت خوان رستم گذشتن-موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن

پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن

اما-اشکال‌تراشی-ایجاد شبهه

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن

اجل معلق-مرگ ناگهانی

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

 

پایه دار-هر چیزی که پایه داشته باشد

بی رگ-بی غیرت-بی حس

به دل چسبیدن-مطبوع و گوارا بودن

خاک پاک-زادگاه

 

به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

ریش خود را در آسیا سفید نکردن-تجربه داشتن

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)
خل و ول-دیوانه-ساده لوح

خوردن کسی با نگاه-نگا. با نگاه کسی را خوردن

تخت پایی-صاف بودن کف پا

با کسی بحث و مجادله کردن

زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)
زر زرو-بچه ای که زیاد عر می زند

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

آسمان‌جل(ندار، بی‌چیز، کسی که رواندازش آسمان است)

این هلو این هم گلو(مثل آب خوردن، انجام این کار بسیار آسان است)
اسب چوبین-تابوت

تخم پس انداختن-بچه ساختن-بچه به دنیا آوردن
اشک کوه-یاقوت-لعل

 

خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده

خرپا-چوب بندی زیر سقف یا پل

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

خایه-بیضه-جرات

پروار-فربه-چاق

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

زخم و زیلی-خونین و مالین-پر زخم

از سر باز کردن(دور کردن، رفع مزاحمت کردن)

تلپی-برای نشان دادن افتادن بدون مقاومت به کار می رود

پایاپای-خرید کالا با کالا-حساب کردن طلب های خود را به جای وام های گرفته

 

دَم کشیدن-رسیدن و پختن چای-برنج و مانند آن ها

تنگ بودن قافیه-مشکل بودن کار

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

جفنگ-یاوه-سخن بی هوده-هرزه

دست کم-حداقل

 

از خرس مویی کندن(از مردم خسیس چیزی درآوردن، هرچند ناچیز باشد)

خم شدن-دولا شدن

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

آتش به جان ( گور) گرفته(ذلیل‌شده، ورپریده)

 
چَرس-حشیش-گرد-بنگ

 

از پا درآمدن-افتادن-سخت خسته و درمانده شدن

در ثانی-ثانیا-دوم

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است

خروس بی محل-وقت نشناس-کسی که بی جا سخن می گوید یا بی موقع کاری می کند

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

دو لبه-دارای لب کلفت

چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته
آب باریکه-درآمد اندک اما مرتب
 

ریقش را در آوردن-بیرون آوردن مواد درون امعا و احشا

خرید و فروش کردن-بازرگانی کردن-سوداگری کردن

جیر و ویر راه انداختن-داد و فریاد راه انداختن

رضا شدن-راضی شدن

جواب دوپهلو-جواب نامشخص و مبهم

رشته-موضوع و زمینه ی چیزی یا کاری: رشته تحصیلی-رشته ی افکار

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

تل انبار-توده-انباشته

ترک هوا شکستن-کاهش یافتن شدت سرما

دم دما-نزدیک-حدود-حوالی

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

انداختنی(جنس نامرغوب)

چپ چپ به کسی نگاه کردن-با اوقات تلخی-بدبینی یا اعتراض به کسی نگاه کردن

آمد داشتن-فرخنده و میمون بودن

آتشی شدن-از کوره در رفتن

زال-کسی که موهای سر و ابرو و مژه های سفید دارد

زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن

آب به ‌زیر کسی آمدن-سراسیمه شدن

دک کردن-از سر وا کردن

 

ریشو-دارای ریش بلند
خارج از حد-بیش از اندازه

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)

حق گرفتن-نگا. حق بردن
زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال
به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد

 

جواب گو-مسئول-آن چه یا آن که با امری مقابله می کند

آبکش کردن(سوراخ سوراخ کردن)
خط-راه-مسیر-مشی و مرام-مسلک-کنایه از نامه

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

درویش کردن چشم ها-نادیده انگاشتن-نگاه نکردن

 

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

این در و آن در زدن(برای انجام کاری کوشش بسیار کردن)
زیر زانویی-رشوه ی مختصر و نهانی
تریاک مال-کسی که تریاک را برای فروش لوله می کند

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

ریغ-مواد درون امعا و احشا

دلسرد-ناامید-مایوس

زُق زدن-تیر کشیدن و درد کردن اعضای بدن

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

آش نذری(آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند)
دخترینه-دختر-مونث

چانه لغ-نگا. چانه شل

بدن نما-جامه ای که بدن از پشت آن دیده شود-آیینه ای که تمام بدن را نشان دهد

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

بوسیدن و به تاقچه گذاشتن-ترک گفتن-کنار گذاشتن
زیر سر داشتن-آماده شدن

چَه چَه-صدای بلبل

اَجق وَجق(چیزی با رنگ‌های تند و زننده، دارای ترکیب ناهماهنگ)

حیوون-نگا. حیوان

 
خشک و خالی-مختصر و ناچیز

دستِ دلبر-گران قدر-عزیز

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

چله دار-کسی که در روز چهلم مرگ عزیزی عزاداری کند

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

خر ِ دیزه-لج بازی که به خود ضرر بزند

توپ-پرشده-کامل-بی نیاز

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

آهنگ ریپ‌دار-آهنگی که یک ضرب آن کم باشد
خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن
به ساز کسی رقصیدن-بازیچه ی کسی شدن-از کسی فرمان بردن
دَم باز-چاپلوس-متملق

زهکونی-اردنگی-تیپا

چندش-لرزش ناگهانی بدن-حالت نامطبوع

به قدر پشت خاک انداز-بسیار کوچک و محقر

دهان کسی چاییدن-آرزوی محال داشتن-از عهده ی چیزی بر نیامدن

زت زیاد-کوناه شده ی “عزت زیاد” در زبان لوطی ها

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

خبر چین-سخن چین-جاسوس

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

چس فیل-ذرت بو داده-نقل پیرزن

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن

ادب کردن(با تنبیه آموختن، آدم کردن)
خایه دار-با جرات-شجاع

آتش به جان ( گور) گرفته(ذلیل‌شده، ورپریده)

خانه بستن-در بازی نرد دو مهره را در یک خانه قرار دادن تا حریف نتواند در آن جا بنشیند

بای دادن-رشوه دادن-باج دادن

جان کسی به نانش بسته بودن-بسیار خسیس بودن که حاضر باشد جان بدهد نان ندهد

پای کسی لنگیدن-منحرف بودن-سست عنصر بودن

پسله خور-آن که نزد دیگران کم می خورد و در نهان بسیار

آتش بی‌باد(ظلم، می)

ازخودراضی(متکبر، خود پسند)

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

رشته فرنگی-ماکارونی
از قلم افتادن-فراموش شدن-مورد بی‌مهری قرار گرفتن

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

آشغالی(سپور)

ز ِق زدن-نق نق کردن بچه که مقدمه ی فریادهای و گریه های بعدی است

چشم زدن-چشم زخم زدن-ترسیدن

دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

 

 

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

اجابت کردن معده-قضای حاجت

خُردینه-بچه ی خردسال

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

خشکه-مزد نقدی بدون غذا و لباس-غذای بدون پخت-لباس بدون دوخت

دست و پا شکسته-ناقص-ناتمام

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن(از دارایی دیگران بخشیدن)

اُزگل-بی‌سروپا-کم شعور و بی‌شخصیت

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض

دیدن دم کسی-دم کسی را دیدن

چشم ورقلمبیده-چشم بیرون زده
آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)

 

چوب شدن-ساکت و بی حرکت شدن-از ترس یا تعجب بر جای ماندن
آس و پاس(در نهایت تهیدستی ، بینوا، مفلس)

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

خدابیامرزی-درخواست بخشش
خط خطی-درهم-خراب-متشنج-با خطوط زیاد روی آن ناخوانا شده
خاور شناس-دانا به فرهنگ شرق

 

آرواره‌ی کسی لق بودن(سرنگهدار نبودن، پرچانه بودن)

دوا شور-شستن فرش با نوعی دوای جلا دهنده

پشت خاک انداز-بسیار کم-به اندازه ی پشت خاک انداز

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

زُل زُل-نگاه کردن زل زدن
چشم و دل کسی دویدن-حریص بودن

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

دوبلور-دوبله کننده
بند-ریسمان-طناب-رشته
حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

آب آتش زده-اشک

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

دِردو-سر زبان دار-ناقلا و زرنگ

بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی

پا روی هم انداختن-بی خیال بودن-بی توجه بودن

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

تک و پو زدن-به هر دری زدن-با تمام درماندگی کوشیدن

بی مناسبت-نابجا-نامربوط

این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)

حرز جواد-دعایی منسوب به جواد امام محمد تقی

چار چنگولی-سفت و محکم-با دست ها و پا ها

 

خشکه پز-نانوایی که نان هایی از قبیل نان روغنی-قندی-شیرمال-پنجه ای و مانند آن ها می پزد
تلپی-برای نشان دادن افتادن بدون مقاومت به کار می رود

پس پناه-جای خلوت در خانه یا کوچه-پستو

آب نخوردن-درنگ نکردن

بکسل کردن-چیزی را به دنبال خود کشیدن و بردن

زحمت کشیدن-کار کردن

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

جیز رفتن-کش رفتن-دزدیدن چیزهای کم ارزش

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

 
راحت کردن خیال کسی-به کسی اطمینان خاطر دادن

چَرس-حشیش-گرد-بنگ
آفتاب لب بام(پیری نزدیک به مرگ)

 

در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

جَخت-متضاد صبر

دُنگ-سهم-حصه

چشم چرانی-هرزه نگاهی-به رن و دختر مردم نگاه کردن

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

زهره کردن-بسیار ترساندن

 

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

آب نکشیده-زشت-بد-نامفهوم

 

رقصیدن توی تاریکی-بی موقع یا بدون اطلاع کاری را انجام دادن

خر پاپو-وسیله ای دارای چرخ برای آموزش راه رفتن به کودکان نوپا

حاضر جواب-کسی که برای هر موردی پاسخ آماده دارد

از ته دل(از سر صدق و صفا)

 

جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

دبه خایه-مبتلا به فتق بیضه

زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

آب شیراز-شراب

خانم بازی-معاشرت با زنان هرزه

خوار و ذلیل-نگا. خوار و خفیف

 
آتش بی‌دود-آفتاب-غضب

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

بی شوخی-جدا-بدون شوخی
به پیسی افتادن-دار و ندار خود را از دست دادن-فقیر و بیچاره شدن

پایین دست-طرف پایین

آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا