چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

جوشی شدن-عصبانی شدن

حشری-شهوت ران-پر شهوت

چشمگیر-جالب توجه-با ارزش

تیپا خوردن-رانده شدن

خبط کردن-اشتباه کردن-به خطا افتادن

خر کسی را نعل کردن-رشوه دادن-سبیل کسی را چرب کردن-راضی کردن

 
چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

به دم و دود رسیدن-سر و سامان یافتن

افسار کسی را شل کردن(به کسی آزادی کمی دادن)
جی جی باجی-صمیمیت بسیار زیاد ولی غیر واقعی

چانه انداختن-جان کندن-حرکت پیش از مرگ

خوش قد و بالا-خوش اندام-بلند بالا

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی)

رُک زده-زل زده-خیره شده

ژست آمدن-برای افاده حالت به اندام و چهره دادن

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

 

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن

چتر باز-مهمان ناخوانده به وقت غذا

بالا دست-صدر مجلس-حریف چیره

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

 

دله بازی-رفتار آدم دله

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

جمع و جور-منظم و مرتب

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت
خرکاری-پرکاری-مفت کاری
داراشکنه-سمی قوی از گروه کلرور جیوه

از سکه افتادن(ار رونق افتادن، از دست دادن زیبایی)

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن

 

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن
رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

دخل کسی آمدن-کلک کسی کنده شدن-کار کسی ساخته شدن-نابود شدن

فال بد زدن

زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

رودل-سنگینی معده
حال کردن-لذت بردن

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

پُر کار-فعال-با پشتکار

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

 

چشم و ابرو-زیبایی چهره

داوطلب-خواستار-نامزد

پیاده-کنایه از آدم کم مایه و بی تجربه

آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن

پشت اندر پشت-نسل اندر نسل

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

 

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

آبستن فرزندکش(دنیا، روزگار)

چیز-آلت تناسلی

ته جرعه-باقی مانده از نوشیدنی

حال و حوصله-نگا. حال و احوال

چارقد قالبی-نوعی چارقد که آن را آهار می زدند تا راست و منظم بایستد

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

آخرین تحویل-قیامت

چشمک زدن-بر هم زدن چشم به قصد ایما و اشاره

ذکر مصیبت-بیان درد-یادآوری رنج های خاندان محمد و به ویژه حسین

اُتُل-شکم-اتوموبیل

برخورد کردن-تصادف کردن-دیدارکردن
جور-هم طراز-اخت-هم زبان

 
انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق

 

 

 

چای کاری-کشت و زرع چای

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن
به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

دم-هنگام

خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن

خرسک-نوعی فرش
آن سفر-آن بار-آن دفعه

چرب زبان-خوش سخن-چاپلوس

زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد
خنک شدن دل-آسایش خاطر پس از گرفتن انتقام

تاخت زدن-عوض کردن چیزی با چیزی

خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

 

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

 

 

پیشس گیری کردن-جلوگیری کردن-دفع

دمپایی-کفش راحتی خانه

تک و تو-توان و قدرت-شتاب

استخوان‌فروش(ستایشگر آبا و اجداد)

برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

 
آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

 
پر روده-پرچانه-روده دراز

زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد

 

دل و قلوه-احشای گاو و گوسفند

حیوانی-نگا. حیوانکی

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

برو برگرد-چون و چرا

آش همان آش و کاسه همان کاسه(چیزی تغییر نکرده)

 

بابا ماما-همه کاره ی محل-بزرگ لوطیان

افتادن به گردن کسی-به کسی تحمیل شدن

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب

بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

خیارک-ورم و آماسی که در کش ران و بغل پیدا شود

 

خاطر داشتن-به یاد داشتن
بی اُرس و پرس-بی مقدمه

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

رودرواسی-رودربایستی
چشم بازار را درآوردن-چیز بسیار بد و نامرغوب خریدن
رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن
دست کسی را بند کردن-به کاری گماشتن

زر ورق-کاغذ نازک و شفاف و زنگی

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

جیب بری-دست بردن در جیب دیگران به قصد دزدی-شارلاتانی-حقه بازی
چلچل-خال خالی-ابلق

خوش خیال-آن که به دل بد راه نمی دهد-بی خیال

چفت کردن-با زنجیر بستن

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

از نان خوردن افتادن-نان کسی آجر شدن

خوشگلک-با خوشگلی اندک

چهار دستی-فراوانی

 

چندش-لرزش ناگهانی بدن-حالت نامطبوع

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

رَب و رُب ندانستن-ساده دل بودن-چیزی نفهمیدن

رفتن گوش-ناراحت شدن گوش از سر و صدا

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

خوار و خفیف-ذلیل-بدبخت

اوقات‌تلخی-ترش‌رویی-عصبانیت

دو قورت و نیمش باقی بودن-با وجود بهره بردن فراوان هنوز ناسپاس بودن
دک و پوز-دهان و لب و دندان

پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن

تک خال-به ترین در میان هم ردیف های خود

خشک شدن شیر کسی-به کسی که زیاد حرص می خورد و جوش می زند می گویند

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

رای دادن-نظر دادن به انتخاب چیزی یا کسی
خس و خاش-آشغال-خس و خاشاک
ابزارفروشی-فروشگاه وسایل خاص و ابزار یدکی

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

رژیم داشتن-برابر دستور پزشک غذا خوردن-برخی غذاها را نخوردن

پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن

استخوان‌دار-محکم-بااراده

آب باریکه-درآمد اندک اما مرتب

چروکیدن-چین دار شدن

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب

چنته-خورجین چرمی-فکر-سینه

از عزا در آوردن(به دوره‌ی عزاداری پایان دادن)

توی مخ کردن-به خاطر سپردن-از بر کردن

بنا گذاشتن-قرار گذاشتن
برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

تند نویسی-سریع نویسی

به نفس نفس افتادن-نفس نفس زدن

 
به خشت افتادن-متولد شدن-به دنیا آمدن

 

دُم لابه-چاپلوسی-تملق

حیاط خلوت-حیاط کوچکی در جلو یا پشت خانه

 
 

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

خیط شدن-نگا. خیت شدن

خیک آسمان پاره شدن-کنایه از بارش تند و سیل آسا

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

 

خشت انداختن-لاف زدن-گزافه گفتن

تخت پایی-صاف بودن کف پا

پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))

خوب-کافی-بسیار

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

ته گرفتن-سوختن غذا

آتش بی‌باد-ظلم-می

باجه-جای بلیت فروشی

چانه لغ-نگا. چانه شل

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس
اشهد را گفتن-برای مرگ آماده شدن

چو افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن
تق و توق-سر و صدای کار یا حرکت

دنگ و دیوانه-خُل و احمق-سخت داغ

جیر جیر-سر و صدا-فریاد بی هوده-آواز گنجشک و برخی حشرات

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

چسی آمدن-به دروغ یا احمقانه به خود بالیدن-قمپز در کردن
افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند)

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

آشی شدن(سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان)

پشک انداختن-قرعه کشیدن

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

استخوان جلوی سگ انداختن(با بخششی ناچیز دهان کسی را بستن)

پای کسی را از جایی بریدن-آمد و رفت کسی را از جایی قطع کردن

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب

دهن لق-کسی که راز خود و دیگران را بازگوید

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

زود رس-آن چه که پیش از موقع مقرر به دست آید

چک و چانه زدن-چانه زدن-وراجی کردن-مذاکره ی فراوان کردن
تک پران-زن نانجیب
 

خرجی-پول لازم برای گذران روز

به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

دست و بال-دور و بر-اطراف

راه به جایی نبردن-نتیجه ندادن-به جایی نرسیدن

از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)

حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

چه غلط ها !-چه فضولی ها !

 

دست آموز کردن-تربیت کردن

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

 

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

 

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

خوش ِ کسی بودن-به هنگام شگفتی مانند چشمم روشن! گویند

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

راست و ریس-موانع و معایب

ازرق-چشم زاغ

 

چرب دست-ماهر-زبر دست

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)
چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته

در لاک خود فرو رفتن-کاری به کار دیگران نداشتن

 

پرت گفتن-حرف بی معنی زدن

بابا بزرگ-پدر بزرگ

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

اله و بله(چنین و چنان)

آلت فعل-وسیله‌ی انجام کار
توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک
در آمدن از جلوی کسی-با کسی مقابله به مثل کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن

 

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

حمله-بیماری غش-صرع

خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن

دور-بار-دفعه-نوبت

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

 

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

انداختن توی هچل(دچار دردسر و ناراحتی کردن)

خانه خانه-سوراخ سوراخ-شطرنجی

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود

پینه کردن- پینه بستن

رفیق باز-دوست باز-کسی که به دوستان محبت بسیار می کند

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

این کلاه آن کلاه کردن-قرضی را با قرض دیگری پرداختن-از ریش برداشتن روی سبیل گذاشتن-کلاه تقی را سر نقی گذاشتن

تیز بازار-بازار گرم و پر مشتری

داغ دیدن-شاهد مرگ عزیزی شدن

تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)
چول-بیابان

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

پاشنه بخواب-کفش راحتی

آیۀ یاس خواندن-هرچیزی را پیش از بررسی محکوم به شکست کردن

دل و جگر زلیخا-تکه تکه-پاره پاره
جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

پشه کسی را لگد زدن-با دردی اندک بنای گله و زاری گذاشتن

بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه
تخم چشم-مردمک چشم
چرند اندر چرند-پرت و پلا

چوب به آستین کسی کردن-به سختی تنبیه کردن-به سزای عمل رساندن

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند
پُلوغ-ازدحام-بی نظمی

راه کج کردن-مسیر خود را تغییر دادن-منصرف شدن

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

رای دیدن-در داوری بی طرف نبودن و ملاحظه ی یکی از طرفین را کردن

 

تخت و تبارک-با آسودگی خیال

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن
هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

دست به چماق-چماق در دست-آماده ی چماق زدن

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

 

رو افتادن-علنی شدن-آشکار شدن

بلوف زدن-لاف زدن-چاخان کردن-توپ خالی زدن

حیوون-نگا. حیوان

بیگاری-کار اجباری و بی مزد

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد

 

پشم بودن-بی ارزش بودن-بی معنی بودن

ریشه داشتن-سابقه ی خوب داشتن-محکم بودن