پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد
چغاله بادامی-چغاله بادام فروش

از زورِ-از شدت-از بسیاری

حساب تراشیدن-خرج درآوردن-حساب غیر واقعی نشان دادن

ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن

باور کسی شدن-گرفتار توهم شدن-تحسین و تمجید دیگران را حقیقت دانستن

دل غشه گرفتن-متاثر و ناراحت شدن-بی حال شدن-دچار ضعف شدن

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی
اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

پیشمرگ-فدایی-کسی که برای مرگ پیشقدم می شود

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس
آسمان‌جل-ندار-بی‌چیز-کسی که رواندازش آسمان است
با معرفت-لوطی و جوانمرد-دارای قوه ی تشخیص خوب از بد
استخوان‌فروش-ستایشگر آبا و اجداد
اَنَک شدن(تحقیر شدن، خجالت کشیدن)

چروکیدن-چین دار شدن

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

زیر جامه-زیر شلواری

جفتک انداختن-لگد زدن-از انجام کاری خودداری کردن

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

حلال وار-به صورت حلال
پا در هوا-بی اساس-بی اصل-غیر قطعی
پیش قسط-پرداختِ پیش از آغاز قسط بندی

این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)

باد کردن-به فروش نرفتن-کسی را به کاری سخت برانگیختن

آبِ خشک-آب بسته

پیاز خرد نکردن به ریش کسی-از کسی ترسی نداشتن-به کسی اعتنایی نداشتن

افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)

چپکی-از طرف چپ-خشم آلود

ترکه-آدم باریک و بلند

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

از خشت افتادن-بدنیا آمدن

ریغ افتادن-اسهال گرفتن-به تر و ور افتادن

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

حساب سوخته-بدهی قدیمی
بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

راه نزدیک کردن-میان بر زدن-مهمان شدن بر کسی که خانه اش نزدیک است

تو دل برو-با نمک و گیرا-کسی که مورد توجه قرار می گیرد

پاچین-دامن زنانه

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن

 

آشغالی-سپور

 

پای کسی بازشدن به جایی-رفت و آمد کردن کسی به جایی

از دهان مار بیرون آمدن(هیچ کجی در کسی نبودن، راست بودن)

 

دور دست-جایی دور

ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه

چس نفسی-پر حرفی-روده درازی
بی زحمت-لطفا-خواهش می کنم
خشکه بار-نگا. خشکبار
زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

پاتیل کسی در رفتن-تاب نیاوردن-ناتوان شدن

زیر زبان کشی-با زرنگی از کسی حرف بیرون کشیدن-زیر پا کشی

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

دستی به سر و صورت کشیدن-خود را مرتب کردن-آرایش کردن
چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

پَپِه-بی عرضه-پخمه-بی سر و زبان-خجالتی-ترسو
جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

دور برد-دارای برد زیاد

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

 

 
خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن

دانش سرای عالی-آموزشگاه تربیت استاد

پشت اندر پشت-نسل اندر نسل

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

اگر بمیری هم-به‌هیچوجه-هرگز

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن
ته دل کسی قرص بودن-خاطرجمع بودن-نگرانی نداشتن

دست نخورده-استفاده نشده-چنان که نهاده باشند

آب چشم گرفتن(ترسانیدن، به گریه انداختن)

زردنبو-زردمبو

به کوری چشم کسی-بر خلاف میل کسی

 

آل آروادی(زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار)

افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند)

پا واکردن-به راه افتادن بچه

اَکه ننه-آدم آب‌زیرکاه

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

حضوری-رو در رو

خوش دوخت-لباسی که به اندازه و برازنده دوخته شده باشد

آیینه‌ی اسکندری-آفتاب

پِهِن بار کسی کردن-آبرو و ارزش و اعتبار نداشتن

 

خیس آب شدن-سر تا پا تر شدن
تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

آجیل مشکل‌گشا(آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند)

دست بردار نبودن-پافشاری کردن-رها نکردن

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

چاسان فاسان-آرایش-بزک
خام عقلی-حماقت-دیوانگی

از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن

دوبل-دو برابر

 

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

 

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام
تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

بقچه بندی-ران چاق

زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

اُق گرفتن(حالت تهوع پیدا کردن)
 

 

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

 

از جایی آب خوردن(ناشی از چیزی بودن)

در نتیجه-سرانجام-عاقبت

چیله-هیرم-خاشاک

زیر بغلی-نوعی تنبک که پایه ی دراز آن را زیر بغل می گذارند و آن را می نوازند

دود شدن و به هوا رفتن-گم و ناپدید شدن-آب شدن و به زمین فرو رفتن-محو و نابود شدن

ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

پشم بودن-بی ارزش بودن-بی معنی بودن
پادرازی-نوعی شیرینی به اندازه ی کف پا

بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش

خط و نشان کشیدن-تهدید کردن

خرج راه-هزینه ی سفر

دست به گردن-در حال معاشقه-سریع الوصول

خشتک پاره کردن-قیامت به پا کردن-داد و بی داد کردن-رسوا کردن-شدت عمل نشان دادن

 

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

 

به درک واصل شدن-به درک رفتن-برای با نفرت خبر مرگ کسی را دادن بکار می رود

چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

 

پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

روز مبادا-روز سختی و پریشانی

 
تنگ غروب-نزدیک غروب-آفتاب زردی

 
 

حساب کشیدن-حساب خواستن

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز
حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

پُخی شدن-کاره ای شدن-مهم شدن
از زورِ(از شدت، از بسیاری)
پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد
از بن دندان-از ته دل-با میل و رغبت

از گردۀ کسی کار کشیدن-کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

 
ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن
 

بار سرکه- ترش ابرو

بلا تکلیف-کاری که معلوم نیست چه باید بشود-کسی که نمی داند چه باید بکند

زیر دست-تابع-فرمان بردار

خرس-چاق و درشت-تنومند

دار و دسته-پیروان و اطرافیان

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

پت پتی-موتور سیکلت

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن

جا-رختخواب-بستر
اختر شمردن-شب‌بیداری

 

خِرخِره-حلق-حلقوم

تف مالی-سرسری شستن و اندکی آب زدن-هنگام بوسیدن-آب دهان و لب ها را به صورت کسی زدن

خربان-صاحب خر-خرکچی

بلوف زدن-لاف زدن-چاخان کردن-توپ خالی زدن

چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن

چاله خر کُشی-یکی از گودهای تهران که پناهگاه مردم فقیر و بی نوا بود

جُربزه-قدرت-توانایی

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن
جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد
خرچنگ قورباغه-کج و معوج-درهم و برهم
حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

 

دو دو زدن-تکان تکان خوردن

دست خالی بودن-تهی دست بودن-بی چیز بودن

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

اداره بازی-پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

دبه ی کسی را روغن کردن-با دادن پول و هدیه کسی را راضی کردن

خورند-لایق-درخور-به اندازه ی-طرفیت

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

دنباله رو-پی رو-مقلد

خروس خوان-هنگام سحر

زیر سبیل کسی را چرب کردن-رشوه دادن به کسی

چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

 

 

آخرین تحویل(قیامت)

روی پا بند نبودن-آرام و قرار نداشتن

در خود را گذاشتن-سکوت کردن-خفه شدن

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

دماغ سوختگی-خجالت زدگی-ناکامی

ترکیدن بغض- بغض کسی ترکیدن

خِر کسی را چسبیدن-گریبان کسی را گرفتن و چیزی از او طلب کردن

 

زمین گیر شدن-ناتوان شدن از پیری یا بیماری

زن ِ سفری-زن فاسد و بی عفت

بار انداختن-توقف و اقامت کردن

جا آمدن حال-بهبود یافتن-سرحال آمدن

چسی درکن-آدم پر مدعا

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی
تمام و کمال-کامل-به تمامی

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن

خط انداختن-خراش به جا گذاشتن

دان پاشیدن-دانه ریختن-به قصد گرفتار کردن کسی به او امتیازات دادن
رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش

حالا نه و کی-از دست ندادن فرصت-غنیمت شمردن فرصت

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن

زهره ترک شدن-زهره آب شدن
آب چشم گرفتن-ترسانیدن-به گریه انداختن

اهل کوفه(سست پیمان، بی‌وفا و غیرقابل اعتماد)

 

توپ و تشر-تهدید-هارت و پورت-داد و فریاد

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

تپق زدن-بیرون شدن بی اراده ی کلمه از زبان-چیزی جز مقصود گفتن

رنگ گذاشتن و رنگ برداشتن-رنگ به رنگ شدن

دراز کش-افتاده-خوابیده
به حق چیزهای ندیده و نشنیده-پس از شنیدن حرفی یا دیدن چیزی تعجب آور می گویند

 

باج سبیل-چیزی که به ناحق به اشخاص قلدر و مقتدر باید داد

بد قلق-بد عادت-بد ادا

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود

 

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

 

روغن ریختن و عسل جمع کردن-نهایت پاکیزگی و نظافت

 

چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

چوب سیگار-نی سیگار

پای خود را کنار کشیدن-دخالت نکردن

پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

 

 

چارک-یک چهارم

زنبورک-نوعی تفنگ کوتاه یا توپی کوچک که بر جهاز شتر می گذاشتند

دست و رو نشسته-ناکس-ناچیز
پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی
از روی شکم‌سیری-از سر بی‌مسئولیتی-بدون تعمق

خرابی بار آوردن-بی آبرویی بار آوردن-کاری کردن که نتیجه ی بد بدهد
بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار
افسارگسیخته(سرکش)

حق آب و گل داشتن-دارای امتیاز و اعتبار بودن
بازداشتن-منع کردن-مانع شدن
چاروادار قمی بودن-هم از توبره خوردن-هم از آخور

 

بالا تنه-از کمر به بالای بدن
دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

دَم نقد-آماده-حاضر
در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن
تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

دومندش-دوم از آن
آلکلی-معتاد به الکل

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو
افسارگسیخته-سرکش

از کاسه درآمده(بیرون‌زده، ورقلمبیده)

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن
آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)
حساب سازی-خرج تراشی-تقلب در حساب داری

 

 

تنوری-پخته شده در تنور

از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن)

اتر خان رشتی-آدم پرافاده

دلداری دادن-تسلی دادن

جیز گر-ربا خوار-کسی که از دیگران برای دادن مکان غیرقانونی پول می گیرد

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

تارتنک-عنکبوت-کارتنک

تیغی-چیزی که با کلاه برداری از کسی گرفته باشند

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

بی سیرت-بی آبرو

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

 

 
حمامی-گرمابه دار

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

دُردانه-لوس-ننر-عزیز بی خودی

حق دادن-تایید کردن
چرت زدن-گرفتار غلبه ی خواب بودن

 

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

به خود پیچیدن-ناخوش شدن-عتاب کردن

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

آش نذری(آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند)

جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک
زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور
دایی-برادر مادر-لقبی برای ابراز صمیمیت

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

پر گویی-روده درازی-پر چانگی

دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

زنبور زدن-نیش زدن زنبور

اجاق‌کور-نازا-بی فرزند

 

آستین از دهان برداشتن-خندیدن

خاکشیر یخ مال-خاکشیر که با یخ سایند تا حوب سرد شود و به بیمار دهند تا اسهالش قطع شود

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

آدم نچسب-کسی که جاذبه‌ای ندارد و علاقه دیگران را جلب نمی‌کند
باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند
دست شما درد نکند-از شما سپاس گزارم
اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)

بی سواد-آن که نمی تواند بخواند و بنویسد-نادان و بی معلومات

 

تاکسی تلفنی-نوعی تاکسی که تلفنی درخواست می شود

خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله

 

 

توپیدن-پرخاش کردن-تشر زدن

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

از ریش برداشتن، روی سبیل گذاشتن(کار غیرمنطقی و بی‌نتیجه کردن)

بی قابلیت-بی ارزش-اندک-مختصر

 

پشت کسی باد خوردن-دلسرد شدن از کاری پس از مدتی استراحت یا بیکاری-از دل و دماغ افتادن

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

جگر خون کردن-رنج بسیار دادن

ترک هوا شکستن-کاهش یافتن شدت سرما

خاک بر سری-بی آبرویی

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

خش افتادن-خراش افتادن

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره
 

زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

 

پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

آمدکار-شگون-فال نیک-خجستگی
زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن
زیر جامه-زیر شلواری
چِخی-سگ

به یک پول سیاه نیارزیدن- به لعنت خدا نیارزیدن

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

آبدار-سخت-شدید-سنگین

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

بُز آوردن-بد آوردن-بد شانسی آوردن

زرت و زبیل-آت و آشغال-خرده ریزهای کم ارزش

جِغله-آدم کوچک و ریزاندام ولی زرنگ و ناقلا
تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

تار و تنبور-همه گونه آلات نوازندگی

تاپاله-سرگین خشگ شده ی گاو برای سوختن

در چاه افتادن-فریب خوردن

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)
چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

 

 

از شیر مرغ تا جان آمیزاد-از سیر تا پیاز

چای دیشلمه-چای تلخ که با قند یا خرما و مانند این ها بنوشند

 

زینه-پله

جود-یهودی-حهود

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات

چای خانه-محلی که وسایل چای را در آن جا می گذارند-قهوه خانه

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

پی جور شدن-دنبال نمودن-جستجو کردن

از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)

چاپچی-دروغ گو-لاف زن
آشی شدن(سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان)
از خشت افتادن-بدنیا آمدن

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار

تق چیزی در آمدن-گند کاری بالا آمدن-فاش شدن امری پنهان

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن